Kadınların yaşam kalitesini doğrudan etkileyen regl döngüsü, hormonal dengelere bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Özellikle adet düzensizlikleri, premenstrüel sendrom (PMS), aşırı sancı (dismenore) gibi şikayetler, hormonal dengesizlikten kaynaklanabilir. Son yıllarda bu şikayetleri doğal yollarla azaltmak isteyenlerin yöneldiği alanlardan biri de bitkisel hormon dengeleyicilerdir. Özellikle çobançantası, civanperçemi ve ashwagandha, geleneksel kullanımın yanı sıra bilimsel araştırmalarla da desteklenen bitkiler arasında yer alır.
Regl Döngüsünde Hormonların Rolü
Östrojen ve progesteron başta olmak üzere çeşitli hormonlar, yumurtlama, rahim duvarının hazırlanması ve adet kanamasının gerçekleşmesi gibi süreci düzenler. Bu hormonların dengesindeki bozulmalar ise adet döngüsünü uzatabilir, kısaltabilir ya da ağrılı hale getirebilir. Bitkisel destekler, hormonal dengeyi destekleyerek bu belirtileri hafifletme potansiyeline sahiptir.
Çobançantası (Capsella bursa-pastoris)
Geleneksel tıpta kanamayı azaltıcı özellikleriyle bilinen çobançantası bitkisi, özellikle adet döneminde aşırı kanama yaşayan kadınlarda destek olarak kullanılmıştır. Yapısındaki flavonoidler ve tanenler sayesinde rahim kasılmalarını düzenleyici etki gösterdiği düşünülmektedir. Ayrıca uterus düz kasları üzerinde kasılmayı hafifletici etkisiyle, aşırı sancılı regl dönemlerinde destekleyici olabilir.
Civanperçemi (Achillea millefolium)
Civanperçemi, antispazmodik ve anti-inflamatuar etkileriyle öne çıkan bir bitkidir. Rahim kasılmalarını yumuşatıcı etkisi sayesinde adet sancılarını hafifletebilir. Ayrıca hormonal denge üzerinde yatıştırıcı bir etkisi olduğu ve PMS semptomları (sinirlilik, baş ağrısı, ödem) üzerinde olumlu etkiler gösterdiği bazı çalışmalarda rapor edilmiştir. Düzenli kullanımı, adet döngüsünün daha konforlu geçmesine katkı sağlayabilir.
Ashwagandha (Withania somnifera) ve Hormon Desteği
Ashwagandha, adaptogen özelliğiyle vücudun stresle baş etme kapasitesini artıran bitkiler arasında yer alır. Kortizol düzeyini düşürmesi sayesinde hormon dengesi üzerinde dolaylı ama etkili bir rol oynar. Özellikle strese bağlı olarak gelişen adet düzensizliklerinde, hipotalamus-hipofiz-yumurtalık (HPG) eksenini dengeleyerek adet döngüsünü düzenleyici etkiler gösterebilir. Ayrıca PMS ile bağlantılı kaygı, uykusuzluk ve ruh hali dalgalanmalarına karşı da destekleyici olarak kullanılabilir.
Bilimsel Bulgular Ne Diyor?
- 2020 yılında yapılan bir çalışmada, ashwagandha takviyesi alan kadınların stres seviyelerinde ve adet düzeninde anlamlı düzelmeler gözlemlenmiştir.
- Civanperçemi üzerine yapılan bitki farmakolojisi araştırmaları, bu bitkinin uterus düz kasları üzerindeki rahatlatıcı etkilerini doğrulamaktadır.
- Çobançantasının ise özellikle menometroraji (aşırı adet kanaması) şikayetlerinde etkili olduğuna dair geleneksel bilgiler, modern fitoterapide desteklenmektedir.
Sonuç
Çobançantası, civanperçemi ve ashwagandha gibi bitkiler, doğal yollarla regl döngüsünü destekleyici ve PMS belirtilerini azaltıcı etkiler sunabilir. Bu bitkiler hormonal dengeyi desteklemenin yanı sıra adet sancısı ve ruh hali değişiklikleri gibi yaygın sorunlara da çözüm sunabilir. Ancak her bireyin hormonal yapısı farklı olduğu için, bu tür bitkisel desteklerin kullanımında dikkatli olunmalı ve gerekirse uzman görüşü alınmalıdır.
Kaynaklar:
- Tiwari M. The Role of Adaptogens in Female Reproductive Health: A Review on Ashwagandha. J Ayurveda Integr Med. 2020.
- Yazdi E, et al. Phytochemical Profile and Uterine Relaxant Activity of Achillea millefolium Extracts. Phytomedicine. 2019.
- Blumenthal M. The Complete German Commission E Monographs: Therapeutic Guide to Herbal Medicines. American Botanical Council. 1998.