K Vitamini: Kanın Pıhtılaşmasından Kemik Sağlığına Uzanan Etkileri

K Vitamini Nedir?

K vitamini, yağda çözünebilen ve vücutta kan pıhtılaşması, kemik metabolizması ve damar sağlığı üzerinde önemli roller oynayan bir vitamindir. İki ana formu bulunur:

• K1 (Filokinon): Bitkisel kaynaklarda bulunur (özellikle yeşil yapraklı sebzeler)
• K2 (Menakinon): Fermente gıdalarda ve bağırsak bakterileri tarafından üretilir

Her iki formun da biyolojik aktiviteleri farklılık gösterir; bu nedenle özellikle takviye formunda K2’nin tercih edilmesi yaygındır.

K Vitamininin Faydaları

🩸 Kan Pıhtılaşması

• K vitamini, pıhtılaşma faktörlerinin karaciğerde sentezi için gereklidir.
• Eksikliğinde morarma, diş eti kanaması ve uzun süren kanamalar gözlenebilir.

🦴 Kemik Sağlığı

• Osteokalsin adlı kemik yapıcı proteinin aktivasyonu için K2 vitamini gereklidir.
• D vitamini ile birlikte çalışarak kalsiyumun kemiklere yönelmesini sağlar.
• K2 vitamini desteği, kemik mineral yoğunluğunu artırabilir.

❤️ Damar Sağlığı

• K2, damar çeperlerinde kalsiyum birikimini engelleyerek damar sertliğine karşı koruma sağlayabilir.
• Kalp-damar hastalıkları riskini azaltabileceğine dair bulgular vardır.

K Vitamini Eksikliği Belirtileri

• Ciltte kolay morarma
• Uzamış kanama süresi
• Burun ve diş eti kanamaları
• Kemik kırılganlığında artış

Yeni doğan bebeklerde ciddi K vitamini eksikliği görülebilir; bu nedenle doğumdan sonra K vitamini enjeksiyonu yapılır.

Kimler K Vitamini Takviyesi Almalı?

• Kan sulandırıcı ilaç kullananlar (dikkatli kullanılmalı)
• Düşük yağlı diyet yapanlar
• Uzun süre antibiyotik kullananlar
• Kemik sağlığını desteklemek isteyen menopoz sonrası kadınlar
• D ve K vitaminlerini birlikte almak isteyen bireyler

Takviye Kullanımı ve Dozaj

• Günlük ihtiyaç (NIH): Erkekler için ~120 mcg, kadınlar için ~90 mcg
• En etkili form: K2 vitamini, özellikle MK-7 alt türü (daha uzun yarı ömürlüdür)
• Dikkat: Warfarin gibi kan sulandırıcı kullanan bireylerde mutlaka hekim kontrolü gereklidir.

Besin Kaynakları

• K1 için: Ispanak, kara lahana, brokoli, marul, bezelye
• K2 için: Natto (Japon fermente soya ürünü), peynir, yumurta sarısı, et ve fermente süt ürünleri

Kaynakça

1. National Institutes of Health. (2021). Vitamin K: Fact Sheet for Health Professionals. Office of Dietary Supplements.
   Erişim: https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminK-HealthProfessional/
2. Beulens, J. W. J., Booth, S. L., van den Heuvel, E. G., Stoecklin, E., Baka, A., & Vermeer, C. (2013). The role of vitamin K in soft-tissue calcification. Advances in Nutrition, 4(6), 821–827.
   https://doi.org/10.3945/an.113.004705
3. Cockayne, S., Adamson, J., Lanham-New, S., Shearer, M. J., Gilbody, S., & Torgerson, D. J. (2006). Vitamin K and the prevention of fractures: systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Archives of Internal Medicine, 166(12), 1256–1261.
   https://doi.org/10.1001/archinte.166.12.1256